Beestje van de maand - de paardenbijter
Elke maand vertelt een collega van ODR over een bijzonder beestje dat leeft in Nederland en dat past bij die maand. Dit keer was Axel aan de beurt. Hij vertelt over de paardenbijter. Wat is een paardenbijter? Wat is er bijzonder aan? Waarom hoort de paardenbijter bij de maand augustus? Dat lees je hier!
De paardenbijter
Nazomer, je ruikt en proeft de herfst al in de lucht, maar tegelijkertijd is de zomer ook nog niet echt klaar met haar koffers inpakken. Voor deze periode, van midden augustus tot eind september, denk ik bij het beestje van de maand al snel aan de paardenbijter. Deze libel piekt namelijk in de nazomer en doordat zij zeer algemeen voorkomt kun je haar dan ook veel waarnemen. Hierdoor is zij voor mij in de loop der jaren sterk vervlochten geraakt met dit seizoen.
Zoals eigenlijk alle libellen (en juffers) is de paardenbijter zeer fraai, met fijne tekening en felle kleuren. Alleen jammer dat je ze zelden rustig kunt bekijken! Libellen combineren namelijk snelheid met een onrustige inborst, waardoor je ze vooral voorbij ziet schieten. Een goede kans op een rustige libel heb je in de ochtend of in de spaarzame zonnestralen op een regenachtige dag, omdat ze dan de tijd nemen zich op te warmen. Het meest kenmerkend aan de paardenbijter (in rust dus) is de ‘gele spijker’ op de rug, vlak onder het borststuk/de vleugels. Zowel het mannetje en vrouwtje hebben deze spijker. In vlucht libellen herkennen gaat met iets meer moeite soms ook wel, maar dat vraagt iets meer oefening.
Een grappige naam
Eén van de leuke dingen aan de paardenbijter is zijn naam. Op zichzelf al een spannende naam, want ondanks dat libellen ons en ook paarden niet echt kunnen bijten, is dit wel een gedachte die bij veel mensen heerst. De paardenbijter bijt geen paarden, maar dankt zijn naam aan het feit dat hij vaak jaagt op insecten die zich dicht bij het lijf van dieren of mensen ophouden, waardoor het lijkt of hij ze bijt.
Zelf waarnemen
Een ander leuk element aan de paardenbijter is dat je ze zo goed zelf kunt waarnemen. Het is namelijk een veelvoorkomende soort en ze vliegen goed zichtbaar rond. Kenmerkend aan de soort is dat ze met name in de namiddag en avond (zelfs tot na zonsondergang) op jacht gaan. Zij doen dit door tussen ongeveer 2 meter en 4 meter boven de grond te patrouilleren, waarbij ze af en toe een prooi scoren. Wat mij opvalt is dat hun vlucht dan behoorlijk rechtlijnig / hoekig is. Ze kunnen op een insect rijk deel hun patrouillerondje vaak herhalen, ze blijven dan wat plakken op een plek (bijvoorbeeld boven 2 of 3 tuinen). Dan kun je ze goed bekijken. Zij jagen ook volop in woonwijken. Dus als je op een zwoele zomeravond buiten in de tuin zit, laat je blik dan af en toe eens afdwalen naar de lucht.
Overdag vliegen ze ook veel rond. Vooral het mannetje valt dan op qua gedrag, doordat hij bij het voortplantingswater / territorium veelvuldig de vegetatierijke oevers afvliegt en daarbij behoorlijk gedetailleerd ieder hoekje van een rietkraag, egelskop- of andere vegetatie ‘inspecteert’. Er vliegen natuurlijk ook genoeg andere soorten libellen rond, dus libellen echt op soortniveau herkennen blijft erg lastig. Maar een libel waarnemen zonder dat je er een naam op kan plakken is zeker geen straf. Je bent buiten en je ziet wat.
Nieuwsgierig naar libellen?
Libellen en juffers ‘ken’ ik zelf eigenlijk pas sinds een paar jaar. Voorheen wist ik wel vaag van het bestaan af van die blauwe luciferhoutjes die je bij plasjes en sloten laag over het water ziet vliegen. Af en toe registreerde ik ook wel iets groters dat snel voorbijvloog. Maar daar bleef het wel zo’n beetje bij. Later leerde ik dat er meer dan 40 soorten in Nederland voorkomen, met werkelijk schitterende soorten er tussen. En ook leuk: libellen en juffers vertonen een specifiek gedrag. Laten we het karakter noemen.
Nieuwsgierig geworden? Een leuke site om eens op rond te neuzen is op de website van de Vlinderstichting.