De Omgevingswet
Op 1 januari 2024 is de Omgevingswet ingegaan. De Omgevingswet voegt alle wetten en regels voor de fysieke leefomgeving samen. Het is een wet die gaat over alles wat u buiten ziet, hoort en ruikt. U kunt voortaan in één keer kennis nemen van de regels en voorschriften van de gemeenten, waterschappen, provincies en Rijk. De Omgevingswet geldt voor alle inwoners, organisaties en bedrijven. Tegelijk met de Omgevingswet gaat ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in. Deze heeft als doel om de bouwkwaliteit te verbeteren. U leest hieronder wat er voor u verandert door het ingaan van deze 2 nieuwe wetten.
Wat is er veranderd voor inwoners en ondernemers?
Als inwoner en ondernemer merkt u waarschijnlijk weinig van deze nieuwe wet. Alleen als u iets wilt bouwen of verbouwen, een boom wilt kappen, een oprit aan wilt leggen of als u een bedrijf wilt starten of uitbreiden. U kunt ook te maken krijgen met de Omgevingswet, als iemand anders iets wil veranderen in uw omgeving. Hieronder de belangrijkste veranderingen op een rijtje:
- U doet de vergunningcheck of de vergunningaanvraag voortaan via een nieuw loket; het Omgevingsloket.
- Daar checkt u ook of uw plannen onder de Wet kwaliteitsborging voor de bouw (Wkb) vallen. Als uw bouwplannen onder de Wkb vallen, kan het zijn dat u een kwaliteitsborger bouw in moet schakelen.
- De bestemmingsplannen van uw gemeente worden samengevoegd in een omgevingsplan. In een omgevingsplan staat niet alleen informatie over de bestemming van de plek, maar er staan ook regels in over geluid, bodem, duurzaamheid en andere thema’s.
- U ontvangt voortaan binnen 8 weken een beslissing op uw vergunningaanvraag, als het om een aanvraag gaat die onder de korte procedure valt. Als uw vergunningaanvraag complex is, dan valt uw aanvraag onder een uitgebreide procedure en is de beslistermijn langer.
- U wordt gestimuleerd om in gesprek te gaan met uw omgeving over uw plannen. Soms is dat zelfs verplicht. Dat staat in het participatiebeleid van uw gemeente. U gaat met uw omgeving in gesprek over wat zij merken van uw plannen. Wat ruiken, horen of zien zij? U maakt hiervan een verslag waarin u vastlegt hoe u uw omgeving heeft betrokken, wat reacties waren en wat u daarmee heeft gedaan. Dat verslag voegt u toe aan uw vergunningaanvraag.
- Dit betekent dat het ook kan zijn dat u door anderen benaderd wordt die iets willen veranderen in uw omgeving.
- Ondernemers doen hun meldingen voortaan via het Omgevingsloket en niet meer via de AIM-module.
Wat gebeurt er met de vergunning aanvraag die ik in 2023 heb ingediend?
Als u voor 1 januari 2024 een vergunningaanvraag heeft gedaan, wordt deze afgehandeld volgens de regels die op dat moment van toepassing waren.
Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
Voor de meeste activiteiten zijn er geen grote veranderingen in de regels. Een uitzondering is het bouwen (Wkb). Als uw bouwplannen onder de Wkb vallen, moet u in sommige gevallen vanaf 1 januari een kwaliteitsborger inschakelen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij eengezinswoningen en kleinere bedrijfspanden. Dit brengt kosten met zich mee. Zie voor meer informatie de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb).
Kosten voor uw vergunningaanvraag (leges)
Gemeenten brengen kosten in rekening voor het verrichten van diensten. Dat geldt ook voor het aanvragen van een vergunning. Gemeenten maken daar kosten voor. Deze kosten berekenen ze aan u door. Deze kosten worden leges genoemd. Als wij diensten uitvoeren voor de gemeenten, zijn wij verplicht deze leges met u te verrekenen. De leges verschillen per aanvraag en per gemeente. Aan het einde van elk jaar stelt de gemeenteraad de legesverordening voor het jaar erna vast. Daarin staat hoeveel leges zij per dienst in rekening brengen. Meer informatie over leges vindt u hier.
Veel gestelde vragen Omgevingswet
De Omgevingswet is een nieuwe wet, die voor heel Nederland geldt. Hierin staan alle wetten en regels voor de fysieke leefomgeving. Dus een wet die gaat over alles wat u buiten ziet, hoort of ruikt.
Sinds 1810 zijn veel verschillende wetten en regels gemaakt voor de buitenruimte, zoals voor bodem, water, wegen, milieu, monumenten, natuur, geluid en nieuwbouw. Deze wetten zijn ingewikkeld en spreken elkaar soms ook tegen. Ook worden er meerdere termen gebruikt, terwijl hetzelfde wordt bedoeld. De losse regels en wetten verhinderen ook vaak de ontwikkeling van innovatieve en duurzame initiatieven. Daarom worden 26 wetten en een paar honderd regelingen op het gebied van de leefomgeving vereenvoudigd en gebundeld in één Omgevingswet.
Inwoners merken in eerste instantie niet veel van de Omgevingswet. Maar als u iets wilt verbouwen aan uw huis of tuin en u vraagt een vergunning aan, dan gaat dat voortaan anders. U zoekt de regels op in een nieuw online loket, het Omgevingsloket. In dat loket kunt u controleren of u een vergunning nodig heeft en deze ook meteen aanvragen.
De Omgevingswet zorgt er ook voor dat u kunt meepraten over initiatieven bij u in de buurt. Elke gemeente heeft hiervoor een participatiebeleid vastgesteld. In dat beleid staat voor welke initiatieven initiatiefnemers hun omgeving moeten benaderen en vragen mee te denken.
Eigenlijk wij allemaal! Inwoners, ondernemers en overheden zijn samen verantwoordelijk voor de kwaliteit en ontwikkeling van onze leefomgeving. Gemeenten leggen in hun omgevingsplannen niet meer alles tot in detail vast, zoals dat eerder in bestemmingsplannen werd gedaan. Door plannen globaler te beschrijven, ontstaat ruimte voor initiatiefnemers om hun plannen uit te werken. Zij moeten daar wel eventuele belanghebbenden bij betrekken (participatie). De gemeente krijgt een meer adviserende en toetsende rol.
Een belangrijke verbetering van de nieuwe wet is dat de fysieke leefomgeving meer in samenhang wordt gezien en benaderd. Dat betekent dat bij het invullen van plannen ook thema’s als energietransitie, duurzaamheid, sociale en maatschappelijke uitdagingen worden betrokken. De bedoeling is dat hiermee de kwaliteit van de leefomgeving verbetert en dat er sneller betere besluiten worden genomen over de invulling van de buitenruimte. Daar hebben alle inwoners en ondernemers profijt van. Ambtenaren en inwoners hebben via het Omgevingsloket toegang tot dezelfde informatie. Het aanvragen van een (omgevings-) vergunning gaat ook sneller.
Net als bij een verbouwing staat ook nog niet alles meteen op z’n plek. Dat duurt even en het kan ook wel eens fout gaan. Alle losse wetten en regels vallen straks onder één nieuwe wet. Dat is nieuw. Bovendien gaan we (inwoners, ondernemers en overheid) anders met elkaar samenwerken. Dat zal in het begin wennen zijn. Uiteindelijk gaan we ervan uit dat met de Omgevingswet de besluitvorming beter wordt en sneller gaat en dat plannen sneller uitgevoerd kunnen worden.
De Omgevingswet eist dat elke gemeente een Omgevingsvisie en een Omgevingsplan heeft. In een Omgevingsvisie staan de toekomstplannen van een gemeente. In een Omgevingsplan liggen alle juridische regels vast. Per 1 januari 2024 worden onder andere de bestaande bestemmingsplannen en de Verordening Fysieke Leefomgeving in het Omgevingsplan opgenomen.
Heeft u vragen over de Omgevingswet? Neem eens een kijkje op de website van de Rijksoverheid. Of kijk in het Omgevingsloket.